ULUSLAR ARASI ANNEBEBEK DOĞUM GİRİŞİMİNİN 10 ADIMI:

            IMBCI’nin 10 adımı, spesifik test, tedavi ve diğer müdahalelerin anne ve bebek için güvenliği ile etkinliği açısından en geçerli kanıtların sonuçlarına dayanmaktadır. “Güvenliğin” anlamı; kanıta dayalı, hata ve zararı en aza indiren uygulamalar olması ve doğum eylemi ile normal doğum fizyolojisini desteklemesidir.

 

            “Etkinliğin” anlamı ise sunulan bakımın, beklenen faydayı vererek hamilenin ve bebeğinin ihtiyaçlarına kanıtlar ışığında uygun olmasıdır. Anne ve bebek için güvenli ve etkin bakım, teknoloji ile kaynakları uygun ve ölçülü olarak kullanarak, mümkün olan en sağlıklı sonucu ve maksimum faydayı sağlamaktır.

 

Optimal Anne-Bebek doğum servislerinin eğitim ve pratik uygulamalara dayalı yazılı politikaları vardır ve servis çalışanlarından aşağıdaki şartları yerine getirmelerini isterler:

 

1.ADIM:
Her kadına saygı ve haysiyetle davranır. Kadının ve bebeğinin bakımı hakkında tam olarak anlayacağı dilde bilgilendirip, karar verme sürecine dâhil ederek,  kendisine yapılmak istenenlere onay verme ya da ret etme hakkının olduğunu anlatır.

 

2.ADIM:
Hamileliğin, doğum eyleminin, doğumun, emzirmenin ve lohusalığın normal fizyolojisini yücelten ve en iyi hale getiren ebelik bilgi ve becerilerine sahip olarak bunları rutin olarak uygular.

 

3.ADIM:
Anneyi, doğum eylemi ve doğumda alacağı sürekli desteğin faydaları hakkında bilgilendirir ve bu desteği kendi seçtiği baba, eş, aile üyesi, doula veya başka birinden alma hakkının olduğunu anlatır.
Sürekli desteğin, doğum esnasında ağrı kesici ihtiyacını azalttığı, ameliyatlı doğum oranını düşürdüğü ve annenin doğum deneyiminden aldığı tatmin ve hazzı arttırdığı görülmektedir.

 

4.ADIM:
Doğum süresince uygulayabileceği ilaç dışı ağrı azaltıcı ve rahatlatıcı yöntemler sunar. Bu yöntemlerin normal doğumu kolaylaştırmadaki ve gereksiz müdahalelerden kaçınılmasındaki faydaları anlatılır. Dokunma, sarılma, masaj, suya girme ve gevşeme tekniklerini içeren bu yöntemleri nasıl uygulayacağı anneye ve eşlik edene gösterir. Kadının tercihlerine ve seçimlerine saygı duyar.

 

5.ADIM:
Doğum eylemi, doğum ve lohusalık döneminin normal fizyolojisini destekleyen kanıta dayalı spesifik uygulamalar sunar. Bunlar;

*Doğumun normal hızında açılmasına izin vermek, sabit zaman limitine bağlı müdahalelerden ve doğum eyleminin izlenmesi için çıkmış partograf kullanımının istismar edilmesinden uzak durmak

*Doğum sürecinde anne istedikçe yiyecek ve içeceklere kısıtlama olmadan ulaşımını sağlamak

*Yürümesini ve serbestçe hareket etmesini desteklemek, çömelme, oturma, eller ve dizler dahil istediği pozisyonu almasına yardımcı olmak ve dik pozisyonlara yardımcı olacak gereçleri sağlamak.

*Bebeğin rahim içi döndürülmesi ve vajinal makat doğum için teknikler

*Isı regülasyonu, bağlanma, emzirmenin başlaması ve gelişimsel uyarım için anne ve bebeğin anında ve sürekli ten tene temasına olanak vermek. Anne ve bebeğin kesintisiz birlikte kaldığına emin olmak.

*Yeterli kan hacmi, oksijen ve besinleri aktarması için kordon kanının bebeğe geçişinde yeterli zamanı tanımak.

* Annenin bir hastalık ya da erken doğum nedeni ile yoğun bakım gerektiren bebeğinin kangru bakımı dahil olmak üzere her şekilde yanında olmasını sağlamak, emzirmesi mümkün olmadığında da kendi sütünü veya başka bir insanın sütünü vermesine izin vermek.

 

6.ADIM:
Doğum sırasında sıklıkla rutin uygulaması hiçbir bilimsel kanıta dayanmayan hatta rutin uygulandığında zarar verme potansiyeli de olan uygulama ve prosedürleri engeller. Spesifik bir durumda uygulanması düşünüldüğünde, faydalarının zararlarından daha ağır bastığını eldeki en iyi kanıtlarla desteklenmelidir ve bilgilendirilmiş onamının alınması için anne ile tüm bu konular detaylı olarak derinlemesine konuşulmalıdır.

 

Bu uygulamalar:

*Traş

*Lavman

*Membran(zar) sıyrılması

*Zarın erken açılması

*Doğumun tıbbi olarak başlatılması ve/veya hızlandırılması

*Çok sık tekrarlanan vajinal muayeneler

*Yiyecek ve içecek kısıtlaması

*Annenin yatağa bağlı bırakılması

*Damar içi sıvılar (IV)

*Sürekli elektronik fetal görüntüleme(Kartiotokografi)

*İlaçlı ağrı kontrolü

*İdrar sondası takılması

*Sırt üstü ve litotomi pozisyonları

*Dışardan yönlendirmeli ıkınma

*Fundal basıç uygulanması (Kristaller)

*Epizyotomi (Vajinal kesi)

*Forseps ve vakum uygulaması

*Rahim içinin elle kontrolü

*Primer veya tekrarlayan sezaryen ameliyatı

*Yenin doğanın aspirasyonu

*Kordonun hemen kesilmesi

*Anne ve bebeğin ayrılması

 

7. ADIM:

Anne ve bebeğin iyiliğini arttıracak, acil durumları, hastalıkları ve ölümleri önleyecek önlemleri uygular;

*İyi beslenmeye, temiz suya, temiz ve güvenli bir çevreye ulaşması için eğitir ve teşvik eder.

*Sıtma ve AIDS, tetanoz gibi hastalıklardan korunma ile tedavi konusunda eğitir ve bu korunma yöntemlerime ulaşmasını sağlar.

*Güvenli cinsellik, aile planlaması ile doğurganlık hakları konusunda eğitir ve aile planlaması yöntemlerine ulaşmasını sağlar

.
* Aile bağları ve toplumsal çevre faktörleri gözetilerek, anne ve bebeğin fiziksel ve psikolojik sağlığına doğum öncesi, doğum, doğum sonrası ve yeni doğan döneminde destekleyici bakım sağlar.

 

8.ADIM:
Hayatı tehdit eden komplikasyonlarda kanıta dayalı acil tedaviye ulaşımını temin eder. Anne ile yeni doğana bakım verenlerin, uygun ve zamanında tedavi için acil durum becerileri konusunda hem yeterli hem de sürekli eğitim almalarını sağlar.

 

9.ADIM:
İlgili tüm sağlık çalışanları, kurumlar ve organizasyonlarla  işbirliği yaparak, anne ve yeni doğana sürekli bakım verilmesini sağlar. Bu bakımın devamlılığını sağlamak için geleneksel olarak doğuma eşlik edenleri ve hastane dışında doğum yaptıranları da dahil eder. Özellikle annelikle ilgili bakım veren kurumlar, kuruşlar ve organizasyonlarda ki kişiler mutlaka;

*Disiplinler arası, kültürel ve kurumsal sınırlar içinde işbirliği yaparak anne ve bebeğe en iyi bakımı sağlar, her birinin yetkinliklerinin farkında olur ve her birinin görüşüne saygı gösterir.

* Doğum eylemi ve doğumda,  anne ve bebeğe desteğin mümkün olan en az sayıdaki kişi ile kesintisiz sürdürülmesini teşvik eder.

*Kurum ve uzmanların uyumu için konsültasyon ve transferlerin zamanında yapılmasını sağlar.

*Annenin, kendisi ve bebeğinin ihtiyaçlarına özel, devlet veya sivil toplum kuruluş servislerinin bulunduğunu bilmesini ve buralara nasıl ulaşabileceğini öğrenmesini sağlar.

 

10.ADIM:
Dünya Sağlık Örgütü ve UNICEF’in Bebek Dostu Hastane Girişiminde tanımladığı Başarılı Emzirmenin 10 basamağını gerçekleştirmeye gayret eder. Bunlar;
1. Yazılı bir emzirme politikası oluşturmak ve bütün sağlık çalışanlarına rutin olarak anlatmak

2. Bütün sağlık çalışanlarını bu politikayı uygulayacak becerileri kazanmak üzere eğitmek

3. Bütün gebeleri emzirmenin faydaları ve uygulanması konusunda bilgilendirmek

4. Doğumun hemen ardından yarım saat içerisinde emzirmeyi başlatması için anneye yardım etmek. Doğumdan hemen sonra bebekleri en az 1 saat Ten Tene Temas olacak şekilde anne kucağına bırakmak. Anneleri, emme için bebeklerin hazır olduğunu gösteren bulguları fark etmeleri için cesaretlendirmek. Gerekirse yardım teklif etmek.

5.Anneye nasıl emzireceğini ve bebeğinden ayrılsa bile süt salgısının devamını nasıl devam sağlayacağını göstermek.

6. Tıbbi olarak gerekmedikçe yeni doğana anne sütünden başka yiyecek-içecek vermemek.

7. Anne ve bebeğin 24 saat bir arada kalmalarını sağlamak. (rooming in)

8. İhtiyaç duyulduğunda emzirmeyi teşvik etmek.

9. Emzirilen bebeklere yapay emzik vermemek.

10. Emzirme destek gruplarını teşvik etmek ve anneleri hastane veya klinikten taburcu olduktan sonra bu gruplara katılmak üzere yönlendirmek.

 

IMBCI Web: www.imbci.org

Not: İstanbul Doğum Akademisi IMBCI Türkiye temsilcisidir.