A Practical Approach To Labor Support (JOGNN 36, 106-115, 2008 Ellise D. Adams1 and Ann L. Bianchi2)
Çeviri Op.Dr.Aylin Atakır
GİRİŞ
Doğum bir kadının anneliğe geçiş deneyimidir. Bu esnada kadınlar; tanımadıkları ortamda bulunma, mahremiyetini korumaya çalışma ve bilmedikleri bir doğum eylemi ile baş etmeye çalışmaktadırlar. Doğum eylemindeki kadınlar, yaşadıklarını ve olup bitenleri yeterince bilemedikleri ve anlayamadıkları için korku, endişe ve gerginlik yaşamaktadırlar. (Karaçam ve Akyüz 2009) Oysa ki doğum eylemi sırasında verilen profosyonel destek, kadının doğum eylemi ile başedebilme gücünü geliştirebilir ve olumsuz deneyim yaşamasını önleyebilir. (Adams ve Bıanchı 2008; Chen, Wong ve Chang 2001; Larkin, Begley ve Devane 2009; Tarkka ve Paunonen 1996)
Tarih sürecinde kadının doğum yaparken ve yaptıktan sonra yalnız bırakılmadığını görüyoruz. Doğum yapan kadın her zaman çevresindeki diğer doğum yapanlar ve onunla ilgilenen ebe tarafından desteklenmiştir. Doğumlar genelde evde yaptırılmış, kadın doğal ortamından koparılmamış , tanıdığı çevrede yoğun destek altında doğumunu yapmıştır. Günümüzde doğumların hastane ortamına taşınması anne – bebek sağlığı açısından son derece yararlı olmuşsa da anne adayının doğum sürecinde tanımadığı bir ortamda, tanımadığı kişilerle ve yalnızlık duyguları ile başbaşa kalmasına sebep olmuştur, bu durumun çözümü ebe hanımlarda saklıdır. Yalnız kalan gebeye her yönden destek olmak ebelerimizin görevidir.
Amerika Birleşik Devletlerinde , doğumların %99 unda ebeler (çevirenin notu: yazının aslında ebe yerine doğum hemşiresi kullanılmıştır. Ancak ülkemizde gebe takibi ve bakımı ebeler tarafından yapıldığı için doğum hemşiresi yerine ebe kullanılacaktır) bulunmaktadır. Bu ebeler, doğum destek davranışlarını göstererek doğuran kadının rahatına ve doğumun gidişine pozitif etki etmek için çok önemli bir fırsata sahiptirler. Bu ilaçdışı ebelik stratejileri dört kategoriye ayrılır: Fiziksel, duygusal, bilgisel ve savunma destekleri. Bu stratejilerin uygulanması için özel bilgi ve donanım gerekmekte ve doğuran kadının fiziksel ve duygusal rahatının artırılmasına karar verilmiş olması gerekir
Doğum desteği, doğum eylemindeki bakımın önemli bir bölümünü oluşturmakta ve ebenin önemli bir görevi olarak kabul edilmektedir. Doğum desteğinin amaçları; doğum yapan kadına aktif yardım etme, duygusal ihtiyaçlarını ve isteklerini karşılama, rahatlığını sağlama, doğum sonuçlarını geliştirme, benlik saygısını arttırma, olumlu doğum deneyimi edinmesini sağlama ve annelik rolüne geçişi kolaylaştırmadır. ( Miltner 2000; Sleutel 2003)
Destekleyici bakım, doğum eylemine bireyin adaptasyonunu sağlar ve onunla baş etme becerilerini geliştirir. Bu konuda yapılan çalışmalarda destekleyici bakımın yararları şöyle sıralanabilir. ( Barnett 2008; Gagnon, Waghorn ve Covell 1997; Gagnon ve Waghorn 1996; Hardin ve Bucner 2004; Hodnett ve ark 2007; Kardong- Edgren 2001 )
Destekleyici bakım ebelerin yanısıra eş, akraba, aile veya bu konuda özel eğitim görmüş kişiler (doula,doğum destekçisi) tarafından da verilebilir. Ülkemizde yapılan bir çalışmada kadınların %74.5 ‘inin doğum eyleminde destek olacak birine ihtiyaç duydukları, bu kişinin de sırasıyla anneleri, eşleri, kardeşleri ve sağlık personeli olmasını istedikleri belirtilmektedir (Timur ve Hotun- Şahin 2010). Doğum esnasında eşin yanında olması ailenin gelişimi için önemlidir. Eşi yanında olan kadınların daha fazla vajinal doğum yaptığı; doğumda analjezi ve anestezi kullanımının, oksitosin uygulaması , amniotomi ve vakum ile müdahalenin az olduğu bildirilmiştir (Madi, Sandal, Bennett ve MacLeod 1999; Price ve ark.2007). Doğum eylemindeki bazı destekleyici bakımlar, doğum destekçisi (doula) olarak bilinen, bu konuda eğitim almış kişiler tarafından da verilebilir. Doğum destekçisi; anneye doğumdan önce, doğum sırasında ve sonrasında tıbbi olmayan fiziksel, duygusal ve bilgi desteğini salayabilir ve rehberlik edebilir (Karaçam ve Akyüz 2009). Yapılan çalışmalarda doğum koçlarının varlığının doğum eylemini olumlu etkilediği gösterilmiştir. Doğum koçlarının gebelik süresince gebeler ile birlikte olmaları ve doğuma hazırlık sınıflarına katılmaları son derece önemlidir (Gilliland 2010; Shilling 2009; Stevens, Dahlen, Peters ve Jackson 2010).
Destekleyici bakım ebe tarafından verildiği zaman kadınlar; ebeler yeterli teknik bilgiye sahip oldukları için kendilerine daha fazla bilgi desteği sağladıklarını, önerilerde bulunduklarını, duygusal açıdan kendilerini daha çok desteklediklerini belirtmişlerdir. ( Price ve ark 2007). Diğer yandan yapılan bazı çalışmalarda ebelerin personel ve zaman yetersizliği, bilgi eksikliği, teknoloji kullanımının artması, bire bir ebelik bakım maliyetlerinin yüksek olması, ebelik dışı işlerin yoğunluğu ve yönetimsel nedenlerle yeterince destekleyici bakım sağlayamadıkları ifade edilmiştir (Kardong- Edgren 2001; Payant, Davies, Graham,Peterson ve Clinch 2008). Doğum ünitelerinde yapılan bir çalışmada ebelerin zamanlarını daha çok hastayı değerlendirme, tanılama, kayıt tutma, doktor istemini uygulama, rutin işlemleri yapma ve diğer sağlık çalışanları ile iletişime harcadıkları bildirilmektedir (Barnett 2008; Miltner 2000).
Pozitif bir doğum deneyimi için bir takım yeteneklerin ve davranışların birleştiği kaliteli bir ebelik hizmeti gerekir. Ebeler tarafından uygulanan doğum destek davranışları (çevirmen notu: doğum destek davranışlarına yazının bundan sonraki kısmında DDD denecektir.), ilaç dışı ağrı giderici yöntemleri ve doğum yapan kadına gösterilen destekleri kapsar. Sauls (2004), doğum desteğini; ebe ve doğuran kadın arasında doğum esnasında hastaya yardımcı olacak pozitif davranış oluşturma olarak tanımlar. Kadın sağlığı, Obstetrik ve Yenidoğan Hemşireliği Derneği (AWHOON,2000a) bu konuda şöyle demiştir:
‘ Doğum desteğinin devamlı olarak profesyonel bir ebe tarafından verilmesi gelişmiş doğum sonuçları elde etmenin hassas bir öğesidir’. Bu makalede ebenin doğuran kadın ile uygulayabileceği pek çok destekleyici davranış talimatları önerilmektedir. Ayrıca doğum destek davranışlarını (DDD) doğum öncesi hemşireleri ve doğum eğitmenleri de kendi danışanlarını eğitmekte kullanabilirler.
Araştırmacı hemşireler, doğum desteğini farklı şekillerde sınıflamışlardır.
Bianchi ve Adams (2004), Gagnon ve Waghorn (1996), McNiven, Hodnett, ve O’Brien- Pallas (1992), ve Gale, Fothergill-Bourbonnais, ve Chamberlain (2001), destekleyici bakımı 4 grupta incelemişlerdir. :
1-Fiziksel Destek 2- Duygusal Destek 3- Bilgilendirme Desteği 4- Savunma Desteği.
Miltner (2002), ebe desteğinin ilk 3 kategorisini cesaretlendirme, pozisyon verme, gevşeme ve nefes talimatları, sağlık ekibi ile görüşmeyi de içine alacak şekilde tanımlamıştır.
Hodnett (1996)5 tip tanımlamıştır:
1-Duygusal Destek 2- Rahatlık Ölçümler 3- Bilgi/ Tavsiye 4- Savunma 5- Eşi destekleme
Sauls Profesyonel doğum desteğini altı maddede tanımlamıştır :
1-Somut destek
2-Savunma desteği
3-Duygusal Destek - Yeniden Güven Verme
4- Duygusal Destek- Kontrol , Güvenlik ve Rahat Oluşturma
5- Duygusal Destek- Hemşirelik Bakımı Davranışlar
6- Bilgisel Destek.
Hottenstein (2005), Watson ‘ın insan bakımı teorisine dayandırarak modaliteleri
1- İşitsel 2- Kokusal 3-Taktil 4-Kinestetik 5- Dikkat Farkındalığı olarak sınıflamıştır.
Bu çalışmada birkaç ciddi araştırma grubunun üzerinde anlaştığı dört kategori kullanılmıştır.:
1- Fiziksel 2- Duygusal 3-Bilgisel Destek 4- Savunma Desteği
Doğum yapan kadının eşine destek vermek ayrıca anlatılmıştır çünkü partnerin de eşine destek vermek için desteğe ihtiyacı olabilir.
Ebeler değerlendirme yeteneklerini hastaların değişen ihtiyaçlarına uygun DDD seçmekte kullanırlar. Ebeler, destekleyici davranışlarda bir kombinasyon oluşturabilir. Mesela kadına pozisyon değişikliği konusunda (fiziksel DDD) yardımcı olurken gizlilik ve mahremiyet (savunma DDD ) konusuna da dikkat etmelidir. Bazen tek bir DDD birden çok kategoriye dahil olabilir. Bryanton, Fraser-Davey, ve Sullivan (1994) şükür ve cesaretlendirmenin hem duygusal hem de bilgisel kategorilere girdiğini bildirmişlerdir.
Fiziksel destek ve rahatlık doğumun ilerlemesini hızlandırır ve doğum deneyiminin tatminini artırır. (Hodnett, Gates, Hofmeyr, & Sakala, 2003; Manogin, Bechtel, & Rami, 2000). Fiziksel DDD çeşitleri Tablo 1 de verilmiştir.
Çevresel Kontrol:
Çevresel kontrol rahat bir atmosfer oluşturur. Oda ısısını ve ışığı ayarlarken bir taraftan da rahatsız edici sesleri azaltmaya çalışmak fiziksel rahatlamaya katkıda bulunur. Müziğin terapi amacıyla kullanımı sakinleştirici bir etki yapabilir. Müzik sağ beyni aktive eder ve etkili bir şekilde ağrının giderilmesine yardımcı olur. (Chang & Chen, 2004; Phumdoung & Good, 2003). Müziğin seçimi tamamen kadının neyi rahatlatıcı ve sakinleştirici bulduğu ile ilgilidir. Phumdoung ve Good sözsüz yumuşak müziğin doğumun aktif evresinde belirgin olarak duyarlılığı ve ağrı duygusunu azalttığını bulmuşlardır. Ebeler ve doğum eğitmenleri kadını kendi seçtiği müziği getirmesi konusunda cesaretlendirmelidir.
TABL0 1: FİZİKSEL DOĞUM DESTEĞİ
|
1- Çevresel Kontrol: Oda ısısının kontrolü, gürültü kontrolü, koku ve kişisel ihtiyaçların ayarlanması 2- Doğumun ilk evresinde pozisyon verme: Ayakta durma, yavaş dans, diz-göğüs, el-diz, kalça yuvarlama, oturma, Sim’s pozisyonu 3-Doğumun ikinci evresinde pozisyon verme: Diz-göğüs, eller ve dizler, çömelme, Sim’s pozisyonu 4-Dokunma: Masaj ve baskı 5-Sıcak ve soğuk uygulama: Buz jeli, soğuk kompresler, sıcak su torbaları, sıcak battaniye kullanımı 6- Hijyen: Duş alma veya banyo imkanı, ağız bakımı, perine bakımı, yatak örtülerinin değiştirilmesi 7- İdrar çıkışı: Sık aralıklarla idrar torbasının boşaltılmasını sağlamak, lavaboya giderken yardımcı olmak 8- Beslenme: Aç kalmasını önlemek 9- Eş bakımı: Dinlenmesine imkan tanımak, beslenmesini ve fiziksel konforunu sağlamak
|
Pozisyon Verme:
Travay ve doğum esnasında uygulanan uygun pozisyon vermek ağrıyı , analjezi ihtiyacını ve perine travmasını azaltır bunun yanında daha etkili uterin kasılmalar sağlar. (Mayberry et al., 2000). En uygun pozisyon doğum evresinin, fetal pozisyonun ve kadının arzununun değerlendirilmesi ile bulunur. Pek çok araştırmada genelde Sim’s, oturma ve çömelme gibi pozisyonlar verilmesine ragmen bu çalışmada kastedilen gebenin ve doğum hemşiresinin tatmin sağladıkları bütün pozisyonlardır.
-Oturma: Oturma pozisyonu bebeğin inişinde yerçekiminden yararlanmayı sağlar, doğum kasılmalarının kalite ve etkinliğini artırır; ağrıyı azaltır. (Gilder, Mayberry, Gennaro, & Clemmens, 2002). Sedyede, doğum topunda ve tuvalette oturmak da dik pozisyonlardandır.
-Havlu çekme: Havlu çekme tekniği dik pozisyonlarda uygulandığı zaman karın kaslarının dışarı çıkarma kuvvetine katılmasını sağlar. Kasılma başlayınca, kadın öne eğilir ve havlunun bir ucunu çekerken hemşire veya eşi karşıt güç uygular. Kadın havluyu çekince karın kasları doğal olarak kasılır ve uterus üzerine dışardan baskı yapar.
-Rahatlatıcı Sim’s pozisyonu: Sim’s pozisyonu sakrumun üzerine basınç binmesini engeller, yerçekiminin nötral olduğu, rahatlatıcı ve rahatlık sağlayan bir pozisyondur. Eğer bebek kalp atımında veya anne ile ilgili bir komplikasyon yoksa anneye tarafını seçmesi söylenebilir. Gebeye kalçası üzerine yatması ve sırta olan baskıyı azaltmak için dizlerinin arasına bir yastık koyması söylenir. Extra destek için sırtına ve üstteki kolunun altına da birer yastık koyabilir.
-Fetal inişi yavaşlatmak veya rotasyonu hızlandırmak için Sim’s pozisyonu: Sim’s pozisyonu fetal inişi yavaşlatabilir, aşırı ıkınma isteğini azaltabilir ve perineal laserasyon oluşumunu azaltabilir. (Albers 2003; Simkin & Bolding, 2004 ). Bu durumda gebeye fetal omurganın olduğu tarafa yatması da söylenebilir. Mesela eğer fetus sağ oksiput posterior pozisyonda ise gebe sağ yanına yatabilir. Yerçekimi fetal oksiputu ve gövdeyi önce sağ oksiput transvers pozisyona sonra da sağ oksiput anterior pozisyona getirecektir. Burada gebenin sırtı ile yatak arasına ve gebenin karnının arkasına destek için birer yastık yerleştirilebilir. Fetus iniş için uygun rotasyona geldiğinde gebe dik oturuş pozisyonları için cesaretlendirilmelidir.
-Yüklenme: Yüklenme manevrası, travay esnasında sırt ağrısını azaltmak ve oksiput posteriordaki fetusun rotasyonunu hızlandırmak için kullanılır. (Simkin, 2002). Eğer fetus sol oksiput posterior pozisyonda ise gebeye sol ayağını bir sandalyeye koyması ve sol bacağını dışarı doğru rotasyon yaptırması söylenir.. Femur kalça ekleminde bir manivela gibi davranır, iskiumu yukarı doğru kaldırarak rotasyon veya asinklitismusun düzelmesi için daha fazla boşluk oluşturur. Gebe desteklenirken bir taraftan da sandalyenin üzerindeki ayağını üzerine abanması söylenir. Bu yüklenme 3 saniye sürmeli sonra düz pozisyona geri dönülmelidir. Bu hareketi her kontraksiyonda üç veya beş kez yapmak ve birkaç kontraksiyon boyunca devam ettirmek gerekir. (Adams & Bianchi, 2005)
-Askı: Askı pozisyonu sakrum veya kalçaların üzerine olan dış basıncı azaltarak fetal inişe yardımcı olur. (Simkin& Ancheta, 2005). Hemşire veya eş gebenin arkasında durur ve kollarını gebenin koltukaltlarının altına yerleştirir. Kontraksiyon başladığında gebe dizlerin kırar ve ağırlığını askıya verir. Hemşire veya eş kontraksiyon esnasında gebenin ağırlığını destekler.
-Çömelme: Çömelme pelvisin çapını artırarak rotasyonu ve fetal inişi hızlandırır. (AWHONN, 2000). Çömelen kadınlar daha az ağrı ve genital travma ile daha kısa ikinci evre yaşadıklarını söylemişlerdir. (Albers, 2003; Mayberry, Gennaro, Strange, Williams, & De, 1999; Soong & Barnes, 2005).Yatağın kenarına bir çömelme çubuğu yapılabilir böylece stabilizasyon ve denge kontrolü sağlanabilir. Kontraksiyon başladığında gebe kadına bu çubuğu tutması ve ondan destek alarak çömelmesi söylenir. Ayaklar kalça genişliğinde ve düz durmalıdır. Eğer gebe kendi ağırlığını taşıyamayacak kadar güçsüz ise dizlerini yere koyması söylenebilir. Epidural analjezi alan bir gebede modifiye çömelme pozisyonu gebenin yatak üzerinde oturması ile yapılabilir. Bu arada yatağın ayakları en alt pozisyonda olmalıdır.
-Dokunma: Dokunma önem verme anlamı taşır ve rahatlık aşılar fakat eli veya omzu okşamak herkes tarafında hoş karşılanmayabilir. Ebeler dokunma esnasında kişinin şahsi mesafesini ve kültürel altyapısını dikkate almalıdır.
*Masaj: Bir tür dokunma olan masaj, kasları gevşetir ve kan akımını artırır. (Brown, Douglas, & Flood, 2001). Ayrıca endorfinlerin salınımını artıtrarak ağrıyı azaltırken gevşemeyi sağlar. (Simkin & Bolding, 2004). Brown ve arkadaşları ağrı kesici ilaç kullanan gebelerin aynı zamanda masaj ve akubasıyı da diğer ilaç dışı ağrı kesici yöntemlerden daha etkili bulduklarını belirtmişlerdir. Masajın tek başına travay esbasındaki ağrıyı kesip kesmediğini anlamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
*Ho-Ku nokta basısı: Bu nokta, uyarıldığında ağrıyı arttırmadan kasılmanın sıklığını ve şiddetini artıran bir aku-bası noktasıdır. Nokta, baş parmak ile işaret parmağının kemiklerinin birleştiği yerdedir. Bası 10 ila 60 saniye süresince altı kez uygulanmalıdır. (Simkin, 1997).
*Çift taraflı kalça sıkma: Çift taraflı kalça sıkma hareketi pelvisin şeklini değiştirir ve sakroiliak eklemlere baskı uygular. Gebe, yatağın üzerinde elleri ve dizlerini koyarak uzanır. Gebenin arkasında durarak iliak krest ve gluteal kaslar belirlenmelidir. Eller her iki iliak krestin altına parmaklar orta hattı gösterecek şekilde gluteal kasların üzerine yerleştirilir. Kontraksiyon boyunca eller sakruma doğru bastırılarak baskı uygulanır. (Simkin & Ancheta, 2005).
*Dize baskı: Dizlere yapılan baskı femuru kalçaya doğru iterek sakroiliak eklemlere germe uygular. Gebeyi bir sandalyenin üzerine oturtup ayaklar yere düz olarak konur, ebe gebeye yüzünü döner , dirseklerini yanlara koyar ve elleri ile gebenin dizlerini avuçlar. Kasılma başlayınca ebe bütün kuvveti ile gebenin üzerine doğru eğilerek dizlere basınç uygular. Gebe yan pozisyondayken de dize baskı uygulanabilir. Hemşire üstteki dizi arkaya doğru bastırırken eş de sakrumun üzerine baskı yapar. (Simkin & Ancheta, 2005)
-Soğuk ve sıcak uygulama: Vücudun değişik yerlerine sıcak ve soğuk uygulama yapılması ağrı algısını ve kas spazmını azaltır. Isı kaynağının gebenin cildine zarar vermemesi için çok dikkatli davranmak gerekir. Soğuk kompresler uygulandıkları alanı uyuştururlar böylece duysal nöronların üzerinden ağrı ve diğer iletilerin taşınmasını yavaşlatırlar ve etkisi ısının etkisinden daha uzun sürer. Eğer gebe belinin alt kısmında şiddetli bir ağrı hissediyorsa direk sakral bölgenin üzerine bir buz uygulaması yapmak işe yarayabilir. Alın ve boyun bögesine yapılan uygulamalar da fayda sağlayabilir.
Isı artışı ağrı eşiğini yükseltir, dolaşımı artırır ve kasları gevşetir. Bir ısı paketi bele, kasıklara veya uyluklara yerleştirilir. Ilık suya girmek gevşemeyi artırır (Benfield, Herman, Katz, Wilson, & Davis, 2001) ve doğumun ilerlemesini hızlandırır (Simkin & Bolding, 2004). Sıcak ve soğuk uygulamaların ağrı üzerine etkilerinin daha fazla araştırılması gerekmektedir.
-Eş bakımı: Fiziksel destek vermek eş için çok yorucu olabilir. Eşin enerjisinin devamı için ebe mola teklif etmeli ve ek besin alımını desteklemelidir. Bir yastık ve battaniye bulundurarak çevrenin uygun hale getirilmesi de sağlanabilir.
Duygusal destek, gebeye duygusal rahatlık sağlar. Lazarus ve Folkman (1984) ; duygusal desteğin sevilme ve önemsenme duygusuna katkıda bulunduğunu tanımlamışlardır. Bu DDD gebenin zininde pozitif duygular oluşturur ve korku, anksiyete ve endişeyi giderir. Sauls (2004) doğumdaki duygusal desteği, doğumdaki gebenin hislerini paylaşma yeteneği olarak tanımlamıştır. Duygusal doğum desteği Tablo 2 de tanımlanmıştır
TABLO 2 DUYGUSAL DOĞUM DESTEĞİ
|
1- Oyalama, dikkatini dağıtma: Görsel nokta odaklama, görselleme, hipnoz, sosyal iletişim 2- Etkili bakım davranışı: a) Sözlü ifade: Destekleyici ifadeler, yumuşak ton, sakin ses, güvenilir ses b) Sözsüz ifade: Sürekli devam eden ilgi; göz kontağı; esnek, müdahaleci olmayan bakım; güleryüzlü davranış 3- Ebe varlığı: Fiziksel varlık; duygusal varlık; erkenden güvenilir ilişki kurabilmek 4- Komedinin teropodik kullanımı: Gebenin doğumun komik taraflarına ilgisinin çekilmesi, komedinin uygun kullanıldığından emin olunması 5- Maneviyat: Maneviyatı kabul etmek; dua- meditasyon gebe için önemli olanları uygulama fırsatı vermek 6- Eş desteği: Cesaretlendirme; övgü; varlığına destek vermek |
- Ebe varlığı: Jackson (2004) ebe varlığını; yönergeleri uygulayan birinden ziyade gebe ile ebe arasında fiziksel, duygusal, fizyolojik ve ruhsal bağlılık olması olarak tanımlamıştır. MacKinnon, McIntyre, and Quance (2005) fiziksel varlık, güven veren bir ilişki geliştirme ve duygusal varlığı , ebe varlığının esas komponentleri olarak saymışlardır. Ebe varlığı yüksek ebelik becerileri; açık, dürüst ve yargısız olma; gebenin ihtiyaçlarını ve endişelerini dinleme ; gebenin hayatının bir parçsı olma imtiyazını anlama ve gebenin ebe ile olan ilişkisinin önemliliğini idrak etmesini kapsar. (Hunter, 2002; Jackson).
Doğum ünitelerinin en optimum temeltaşı bir gebeye bir ebe düşmesidir. Ancak pek çok ünitede devamlı ebe varlığı sağlanamamaktadır. Ebelik hizmetleri fiziksel ve duygusal varlık sağlayacak şekilde gruplanabilir.
- Etkili bakım davranışı: Hemşire teorisyen Leininger(2001) bakımın ebeliğin temeli olduğunu söylemiştir. 17 çalışmanın incelendiği Bowers’ çalışmasında doğum desteğinin ne olduğu sorulduğunda gebelerin etkili bakım sunan ebeyi sakin, sevecen ve açık olarak tanımlamışlardır. Hodnett (2002) doğum olayında annenin tatmininin ağrının giderilmesi ile değil daha çok davranış ve bakım verenlerin tutumları ile ilgili olduğunu bulmuştur.
- Dikkatini dağıtma
* Odak noktası: Oyalamak; doğum yapan kadına çeşitli aktiviteler sunarak bilinçli düşünmeyi ve gerginliği azaltmaya yönelik hareketlerdir. Kontrksiyon esnasında odak noktası , kadının ilgisinin ağrılı uyarandan görsel uyarana çekilmesini sağlar. Bir düşünce veya görsel imaj gibi içsel bir odak noktası kullanıldığında, gebe gözlerini kapatır ve mental imajları doğumun ağrısından uzaklaşmak için kullanır.
*Yönlendirmeli hayal: Her ne kadar klinik pratiklerde yönlendirmeli hayalin etkisi sıklıkla rapor edilse de ebelikle ilgili olarak fazla çalışma yoktur (Jacobson, 2006). Bu teknik, hoş bir imaj oluşturmak için zihni kullanır ve doğumun erken evresinde gevşeme sağlar. Çevreyi gerilimden uzak tutabilmek ve gebeyi rahat ettirebilmek önemlidir. Gebeye anlamlı gelebilecek bir metin kullanılabilir. Bir resim oluşturmaya ve onun resmin her bölümünü hissetmesi sağlanabilir. (Tablo3)
-Maneviyat: Doğum yapan kadının maneviyatı veya inancı doğumda içsel bir güç ve rahatlama sağlar. (Breen, Price, & Lake, 2006). Etkili bir manevi bakım için ebe hastaların ruhsal sağlığını korumaya dikkat etmeli ve sakinleştirmelidir. (Jackson,2004). ‘Bana içsel gücünün kaynaklarından bahset’ veya ‘hangi yollarla senin kendine inanmanı sağlayabilirim’gibi sorular hastanın kendi güç kaynağını anlamasına ve değerlendirmesine yardımcı olur. Ebeler ayrıca manevi bakım verirken kendi rahatlarını değerlendirmelidir. Eğer belirlenen manevi bakım, bakımı yapacak ebe ile uyumlu değilse tekrar bir değerlendirme yapılır.
Doğum destek davranışlarından manevi destek; dua, meditasyon, ilahi, kutsal kitaplardan okumak ve bazı ritüelleri yapmak olarak sayılabilir. Dua veya meditasyon sakin ve saygılı bir ortam sayesinde kolaylaştırılabilir. Ebe, gebenin isteği ile ona kutsal kitaptan okuyabilir veya dua edebilir. Manevi ritüeller din adamları tarafından sağlanabilir.
-Eş desteği: Ebeler, doğum yapan kadının eşinin duygusal durumunu farketmeli ve eşe cesaret, güven, şefkat ile yaklaşmalıdır. Eşin duygusal stresini hafifletmek, sonuçta gebenin stresini hafifletecektir.
TABLO 3 DENİZ KIYISI MEDİTASYONU
|
1-Hazırlık: Gebenin rahat bir pozisyon almasını sağla, odadan rahatsız edici şeyleri uzaklaştır, gebeye gözlerini kapatmasını söyle ve karın solunumu yapmasını sağla 2.Bu metni sakin ve rahat bir ses tonu ile oku: ‘ Şimdi bir sahile varıyorsun. Sabahın erken saati ve görünürde kimseler yok. Yalnızsın. Gözlerin kapalı kalarak kafanı güneşe doğru kaldırıyorsun. Güneşin cildini nasıl ısıttığını hisset. Yavaş adımlarla kumsalda yürüyorsun. Kumu mutlulukla hissediyor onun yumuşaklığını ve sıcaklığını tırnaklarından yukarı doğru farkediyorsun. Bir dakika dur ve çevrendekilere bak. Bugün güneşli ve aydınlık bir gün. Saçlarında oynaşan güneş ışığını ve seni nasıl özgür hissettirdiğini farket. Denizin kokusunu ve martıların sesini duyabiliyorsun. Kumsala çarpıp geri dönen nazik dalgaların sesini dinle. Onları heryerde gidip gelirlerken görebilirsin. Dalgaların bir ritmi var ve senin nefesinin ritmi ile uyuşuyorlar. Daha da yaklaşıyorsun ve ayaklarına değen suyun serinliğini hissediyorsun. Suyun serinliğini farkederken nefesini de dalgalara eşleştir ve seni gevşetmesine izin ver. Artık tamamen gevşedin. Güneş hala seni ısıtıyor, su seni tazeliyor ve çok sakin hissediyorsun.’ |
Travayın ve doğumun her aşamasında gebeyi bilgilendirmek, gebeye fikir yürütme kısmının bir parçası olma şansı verir. Bu da herkes için doğum deneyimini teşvik eder.( Tablo 4). Gebelere bilgilendirme doğum desteği verirken sözlü ve sözsüz iletişim çok önemlidir. Sözlü ve sözsüz iletişim kendiliğinden gelişir ve bu ikisi birbiri ile uyumlu ise mesaj çok daha etkili olur. (Adams & Bianchi, 2005). Sözlü iletişim kültürel olarak duyarlı olmalıdır ve kadın tarafından nasıl anlaşıldığına dikkat edilmelidir. Eğer bir tercüman aracılığı ile konuşuluyorsa yine de ebe gebenin yüzüne bakarak konuşmalıdır. (Trivasse, 2006).
TABLO 4 BİLGİLENDİRME DOĞUM DESTEĞİ
|
1-Etkili iletişim teknikleri: a ) Sözlü iletişim: Uygun kelime ve kalıpları seçmek, kültüre uygun kelimelerle gerkirse tercüman eşliğinde konuşmak b) Sözsüz iletişim: Jestler, beden dili, göz kontağı, kültüre uygun davranışlar 2- Yönergeler: a) Nefes teknikleri: Temizlenme nefesi, karın nefesi, nefes dereceleri, nefes tipleri b) Gevşeme teknikleri: Progresif, fizyolojik, pasif, dokunma, seçici gevşeme c) Ikınma teknikleri: Gırtlat kapalı, gırtlak açık 3- Bilgilendirme: a) Rutinler: Çevredekilerle yakınlık kurma, eylem planı, medikal jargonun tanıtımı, travay ve doğum posedürleri b) Prosedürler: İlaç dışı ağrı kesiciler, ilaç içeren ağrı kesiciler, rutin hastane prosedürleri, nst 4- Eş desteği: Prosedürleri açıklama, gebenin takibi ile ilgili güncel bilgileri paylaşma, destekleme davranışları için rol model oluşturma
|
- Gevşeme yönlendirmesi:
Gevşemenin en uygun zamanı doğumun öncesidir. Doğumun başlangıcında ebe bilgilendirmeye ve gevşeme teknikleri ile rahatlamaya önem vermelidir. Doğuran kadına yapılan yönlendirme aynı zamanda eşe de yönlendirilmelidir. Ebe gevşemeyi, progresif gevşeme ve dokunarak gevşeme ile desteklemelidir. (Tablo 5)
TABLO 5 RELAKSASYON TALİMATLARI
|
1-Progresif gevşeme: * Amaç: Gebenin kasılmış ve gevşemiş kasları arasındaki farkı anlamasını sağlamak. Bir kere bu ayrım yapıldığı zaman gebe kendi gerginliğinin farkına varacak ve kendiliğinden kaslarını gevşetecektir. Gebe kadına verilecek talimatlar: 1) Şimdi sırasıyla söylediğim kas gruplarını kasmanı istiyorum; yüz ve boyun, omuzlar, kollar, eller, göğüs, sırt, kalçalar, bacaklar, ayaklar ve ayak parmakları. 2) Bütün kasların kasılı iken nasıl hissettiğinin farkına var 3) Şimdi kastığımız sırayla geri gevşetiyoruz : ayak parmakları, ayaklar, bacaklar, kalçalar, sırt, göğüs, eller, kollar, omuzlar, boyun ve yüz. 4) Bütün kasların gevşek iken nasıl hissettiğinin farkına var 2- Dokunarak gevşeme: * Amaç: Dokunma kasların durumunu farkettirir ve gerginliği azaltmak için sinyal verir. Dokunma alına, boynun arkasına, omuzlara, kollara, ellere, sırta, bacaklara veya ayaklara olabilir. Ebenin dikkat edeceği durumlar: 1) Gebenin nazik bir dokunuş veya sert bir dokunuş istediğini araştır. 2) Elini kas grubunun üzerine düz olarak yerleştir ve elinle kası kavra. 3) Kasın üzerine nazik veya sert bir basınç uygula. 4) Kas gevşeyene kadar uygulamaya devam et
|
Nefes tekniklerinde amaç, derinliği kontrol etmek ve kasılmayı karşılayacak nefesi uygulayabilmektir. Nefes farkındalığı ve değişik seviyelerde nefes alabilmek doğum yapan kadının kendine güvenini ve kasılmalarla başetme yeteneğini artırır ve rahatsızlığı azaltır. Nefes teknikleri özellikle doğumdan önce öğrenilip egzersiz yapıldığında etkilidir. (Adams & Bianchi, 2005). Doğum öncesi eğitmenler , doğum hazırlık sınıflarında nefes ve gevşeme egzerizleri yaptırarak gebe kadının kendine olan güveninin ve doğumdan önce nefes ve gevşeme yeteneklerinin artmasını sağlayabilirler.
Nefes farkındalığı ve nefes teknikleri bir kadının doğuma verdiği cevabı daha iyi kontrol edebilmesine yardımcı olur. Eğer bir kadın nefes aldığında ve verdiğinde nefesinin ritminin ve derinliğinin farkına varabilirse doğumu ilerledikçe nefesini ona göre düzenleyecektir. ( Tablo 6). Doğum zorlaşmaya başladıkça kadın kontraksiyonlar tarafından alt edildiğini düşünebilir. Eğer doğum yapan kadın konsantrasyonunu sağlamakta zorlanıyorsa ebe diğer bir nefes seviyesine geçmesini önerebilir, böylece daha hızlı ve daha çok konsantrasyon gereken bir nefes tekniği uygulanabilir.
-Ikınma esnasında yönlendirme: İkinci dönemin sonunda ebe kadını gırtlak açık ıkınmaya ve kendi sancıları ile ıkınmaya teşvik etmeli bu arada da kadına vücudunu dinlemeyi önermelidir. Gırtlağı kapatarak ıkınmanın, fetus üzerine , fetal kalp atışlarında düşme gibi negatif etkilerinin olabileceği söylenmiştir. (Thomson, 1993). Geleneksel yaklaşım tam açılma olduktan sonra kadın ıkınma hissetse de hissetmese de ıkınmaya başlamaktır. Bu teknik epidural doğumlar arttıkça daha da fazla olmaya başlamıştır. Bu tekniğin anne ve bebek için zararlı olduğu artık bilinmektedir.
Bu delile ragmen artmış oranda epidural anestezi gırtlak kapalı ıkınmayı oldukça arttırmıştır. (Simpson & James, 2005).
|
1- Nefes farkındalığı: * Amaç: Gebenin normal nefes ritmini farketmesi amaçlanır. * Gebeye verilecek talimatlar: 1) Otur, bir avucunu karnına diğer avucunu da onun üzerine koy 2) Normal olarak nefes al ver, karnının nasıl hareket ettiğini farket, sanki karnında bir balon varmış gibi. Her nefes alışında karnın genişliyor, her nefes verdiğinde karnın içeri çöküyor. 2- Kasılmanın başında ve sonunda temizlenme nefesi: * Amaç: kasılmanın başlangıcını ve bitişini farkettirmek ve nefes kalıplarına başlamayı sağlama * Gebeye verilecek talimatlar: 1) Burundan derin bir nefes al ve ağızdan tamamen boşalt 3- 1. Basamak nefes alma: * Amaç: gevşemeyi desteklemek * Gebeye verilecek talimatlar: 1) Elleri karnın üzerine koy ve alt karın genişleyene kadar nefes al 2) Normalde dakikada nefes alıp verme sayının yarısı kadar nefes al-ver 4- 2. Basamak nefes alma: * Amaç: gevşemeyi desteklemek * Gebeye verilecek talimatlar 1) Ellerini beline koy ve belin genişleyene kadar nefes al 2) Normalde alıp verdiğinden çok daha yavaş nefes al-ver 5- 3. Basamak nefes alma: * Amaç: Konsantrasyonu desteklemek * Gebeye verilecek talimatlar: 1) Elleri göğüs üzerine koy ve omuzların altına kadar nefes alarak genişletmeye çalış 2) Normal ritminin iki katı hızla nefes al-ver 6- 4. Basamak nefes alma: * Amaç: Geçiş evresinde maksimum konsantrasyonu sağlamak * Gebeye verilecek talimatlar: 1) Elleri klavikula üzerine koy ve bu seviyeye kadar nefes a 2) Sığ bir şekilde nefes al-ver 3) Üç kısa nefes al-ver, sonra hızla nefes ver, hızla nefes al, üç dışarı bir içeri şekilde devam et. |
NEFES TALİMATLARI
-Bilgilendirme isteyen gebenin bakımı: Gebeyi yapılacaklar hakkında bilgilendirmek ve tıbbi konuşmaları tercüme etmek anksiyeteyi azaltır. Doğum ilerledikçe gebe kadın gidişat hakkında bilgilendirilmelidir. Tıbbi bilgilendirmenin anlaşılması için zaman verilmelidir. Gebe kadın ve onun eşi tıbbi bakım hakkında karar vermek için yalnız kalmak isteyebilirler. Hemşire gebenin ve eşinin bu bilgilendirmeyi anladıklarından emin olmalıdır.
- Eş bakımı: hemşire , kadının doğumunun gidişatı ile bilgiyi vererek eşin gerginliğini azaltıp destek önerebilir. Destekleme kriterlerini iyice anlatmak eşin doğum desteğine etkili olarak katılmasını sağlar.
SAVUNMA DESTEĞİ
Savunma, gebenin ihtiyaçlarına göre gebeyi korumak, tıbbi bakım ile ilgili karar verirken yardımcı olmaktır. Bu da iyileştirici bir ilişki kurularak sağlanabilir. (Foley,
Minick, & Kee, 2002). Savunma , gebe kendini ifade edemiyorken veya konuşacak durumda değilken gebenin sesi olabilmektir. Bir gebenin savunucusu olmakla ebe , kadına asaletle doğum yapma hakkı verir. ( Tablo7 )
TABLO 7 SAVUNMA DOĞUM DESTEĞİ
|
1- Saygı gösterme: Gebenin mahremiyeti sağlamak, özelini korumak, bilgilendirmeyi devam ettirmek, yargılamadan bakım sağlamak, hasta haklarını korumak, akrabalık ilişkilerine saygı göstermek 2- Güvenliği sağlamak: Gebenin hem olumlu hem de olumsuz duygularını ifade etmesini desteklemek, fiziksel güvenliğini sağlamak, dugusal güvenliğini sağlamak 3- Annenin travay ve doğum hakkındaki beklentilerini kabul etmek: Gebenin ihtiyaçlarını, korkularını, endişelerini ifade etmesini desteklemek; seçme hakkı olduğunu belirtmek; seçenekleri değerlendirmesi için ona zaman tanımak. Riskleri ve yararları açıklamak, periyodik olarak tekrar değerlendirme önermek. Doğum planlamasında gebenin isteklerini kelimeler ve davranışlarla desteklemek; gebenin yararına olacak şekilde sağlık ekibi ile görüşmek; doğum planlarını diğerleri ile paylaşmak 4- Anlaşmazlık çözümü: Problem çözme davranışlarını desteklemek, diğerleri isterse arabuluculuk yapmak 5- Eş desteği: Eşin beklentilerini belirlemek, saygı göstermek, eşin gebe için bir savunucu olmasını desteklemek
|
-Saygı gösterme: Doğum yapan kadına saygı göstermek, kadının mahremiyetini ve özelini korumayı , yargılama olmaksızın değerlendirilmesini ve gebenin haklarını korumayı garanti etmektir. Ebeler, mahremiyetin korunmasından emin olur gereksiz kişileri odadan uzak tutarak kadının özelini korur; bunu gereksiz insanları odadan uzaklaştırarak, prosedürler esnasında kapıya dikkat ederek, gebenin bir yerden bir yere götüreleceği zaman giydiği kıyafetin hertarafını kapattığına emin olarak yapmalıdır. Lothian (2004), ‘saygı görme duygusu gebede ‘kendi iç bilgeliğine inme ve doğum yapmak için gereken güce ulaşma ‘ konusunda yardımcı olur’ der. Yargılama olmaksızın bakım vermek, kendi düşünce ve duygularını bir kenara koyarak her durumda tam bir destek vermekle olur. Savunma desteği vermek demek erken doğum tehdidi olan ancak tokolizi kabul etmeyen bir çift ile ilk çocuğuna hamile olan infertil bir çifte yapılan bir bakımın aynı olmasıdır.
-Annenin beklentilerinin kabulu: Simkin (2002), gebe kadın stresli olduğu farkedildiğinde ebenin ona ‘kafandan neler geçiyor’ diye sorması gerektiğini önermiştir. Wuitchik, Bakal, and Lipshitz (1989), latent dönemdeki stress oluşturucu düşüncelerin uzamış eylem, fetal distress ve tıbbi müdahalelerin oluşma ihtimalini artırdığını bulmuşlardır. Ebeler kadının endişelerini gidererek ve güncel bilgileri vererek kadının stresini azaltmalıdır.
-Doğum planlaması: Amerikan ebeler ve hemşireler derneği (American Collage of Nurse-Midwives ) tarafından desteklenen bir motto ‘kadını dinlemek’tir. (Kathryn, 1993). Kadını dinlemek, ebeye onun ihtiyaçları ve travay, doğum ve doğum sonrası istekleri ile ilgili sezgisel bilgisini dinlemeyi sağlar. Dikkatli bir doğum planı yapmak, gebenin her tür ihtiyaç ve isteklerinin derinlemesine değerlendirilmesini gerektirir. Gebelerin istekleri ve ihtiyaçları değerlendirilirken ebenin doğum ekibi ve gebenin ailesi ile beraber veya ayrı ayrı görüşmesi gerekebilir. Bu görüşme gebenin isteklerinin açık tarifini , yaklaşık zamanlamayı ve saygılı iletişimi gerektirir.
Standart bir doğum formu oluşturmak, çaba sarfiyatının azaltabilir ve sağlık görevlileri ile bilgi devamlılığını düzenleyebilir. Doğum planı disiplinler arası bir takım tarafından düzenlenebilir. Muvafakat formları özellikle aile , kurum tarafından sağlanan alışılmış bakımın dışında istekte bulunduklarında önem arzeder. Pek çok kurum , doğum planının her doktor ve görevli ebe- hemşire tarafından imzalanmasını istemektedir. Bu formalite kadının isteklerinin tam olarak anlaşıldığını da emniyete alır.
Ebe, gebenin fikrini desteklemek için kişisel görüşlerden haberdar olmalıdır. Gebe kadın bir kere tıbbi bakımı konusunda bilgilendirilmiş ve bir fikre sahip olmuşsa ebenin kendi kişisel görüşlerini değil gebenin fikirlerini destekleme sorumluluğu vardır. Mesela ebenin doğum esnasında ağrının azaltılması ile ilgili yaklaşımı kendi kişisel görüşünün bir yansıması olabilir. Eğer ebe doğumda ağrının patolojik olduğunu düşünüyorsa ilk yapacağı şey ilaçla ağrı kesilmesini sağlamaya çalışmaktır. Ancak eğer ebe doğumda ağrının normal olduğunu düşünüyorsa nonfarmakolojik bir destek sunacaktır (Lowe, 2002)
Doğumhaneler çatışmanın olmadığı alanlar değildir. Doğumun stresi, doğumun kendisine de olumsuz etkileri olabilen çatışmaları artırabilir. Böyle bir durumda ebe hızla olaya dahil olmalı ve gebenin ihtiyaçları ve isteklerini karşılamalı ve güvenliğini sağlamalı problem çözücü davranışları sergilemelidir. Problem çözme aşamaları şunları içerir: *problem tanımlama *potansiyel sebeplere bakma *alternatif çözümleri tanımlama *en iyi yaklaşımı seçme *dikkatli bir şekilde bu yaklaşımı uygulama.
Mesela gebenin babası kızının ağrısını yeterinde kesilmediğini düşünüyorsa ebe hemen devreye girmeli ve gebeden ayrı bir yerde baba ile konuşarak onun anksiyetesini gidermelidir. Ebe babanın endişesini daha iyi anlamak için uygulanan rahatlatma teknikleri hakkında bilgi vermeli, doğumun evrelerini anlatmalı , gebenin de izni ile izledikleri yolun taslaklarından söz etmelidir.
Her ne kadar gebenin istekleri ve ihtiyaçları daha önemli olsa da ebenin, babanın da travay ve doğum ile ilgili beklentilerini karşılaması uygın olur.Eğer bunlar gebenin istekleri ile çatışmıyorsa bu durum onu onore edebilir.
Hemşirelik okulları müfredatında doğum hemşireliği (ebelik) içeriği azalmıştır(AWHONN, 2006a). Doğum destek davranışlarına daha az önem verilmektedir ve aktif katılım gerektiren böyle bir hemşirelik eğitimi daha az değerli bulunmaktadır. Halbuki nst, neonatal resusitasyon ve cerrahi el yıkama teknikleri eğitiminin yanında travay ve doğumun değerlendirilmesini sağlamak için aktif katılım gerektiren doğum destek davranışlarının da öğretilmesi gerekir. Doğum hemşireleri (ebeler) doğum destek davranışlarını öğrenir ve bu konuda kendilerini yeterli hissederlerse bu bakımı daha etkili bir şekilde sunacaklardır. ( Kardong- Edgren,2001)
Danışmanlık doğum destek yeteneklerinin devam ettirilebilmesi için etkili bir vasıtadır. Bunu uygulamanın bir yolu ayın bir gününü doğum destek günü olarak tayin etmektir. DDD uzmanı sadece bir hasta ile ilgilenmez , doğum odaları arasında gezinir , aktif katılım gerektiren davranışları sağlar ve doğumhanede çalışanları DDD açısından destekler.
Doğum hemşirelerinin uzman bakım sağlayıcılara dönüşmeleri için zaman gereklidir. Genelde 5 yıldan daha fazla bir zaman, uzman olabilmek için düzenlemeleri yapabilmek için yeterlidir (Benner, 2001). Uzmanlar sıkı çalışmalıdır. Bu hemşireler ne tür karakteristik ve özellikler sergilemelidir? Eğer bu özellikler belirlenebilirse hemşire yöneticileri daha kolaylıkla uzmanları tanımlayabilir.
Bütün hemşireler , kanıta dayalı bilgilerini geliştirmek için güncel hemşirelik literatürlerine erişebilmelidir (Romano& Lothian, 2004). Hanson (1998), ebe ve hemşirelerin profosyonel dergileri takip ettiklerinde doğumun 2. Evresi için daha etkili pozisyonlar kullandıklarını söylemiştir. Profosyonel yayınlara abonelik ve düzenli olarak mezuniyet sonrası eğitimlere katılım güncel bilgileri takip etmede ve kanıta dayalı tıp konusunda pratik sağlamakta yardımcı olacaktır.
Doğum destek davranışları içtenlikle dökümante edilmelidir. Doğum destek davranışları için hazırlanan tutarlı terminoloji onların değerlerini artıracaktır ve doğum hemşireliğinde (ebelikte) daha iyi bir anlatıma yardımcı olacaktır.
Her nekadar pek çok araştırıcı doğum desteği hakkında çalışsa da kabul edilmiş veya anlaşılmış bir tanımlama yoktur. (Sauls,2006,p.38). Kavramlar, tanımlar, içerikler ve özellikler hemşire liderleri tarafından oluşturulan konsorsiyum tarafından geliştirilmelidir. Bu grubun doğum destek uygulamalarında yeterliliklerini ispatlamış olması gerekmektedir. Bu çalışma ; standartlar, politikalar ve prosedürler, yeterlilikler ve geniş kapsamlı bir sertifikasyon programı için planlar üretebilir. Sertifikasyon programının kapsamlı olabilmesi için her bir DDD için pratik yapılmasını sağlayan bir workshop ve sonunda da bir sınav olmalıdır.
Doğum hemşireleri (ebeler) doğum yapan gebeye yardımcı olmak için çok sayıda ilaç dışı ağrı kesici yöntemler kullanmalıdr. Doğum hemşiresi pek çok kategoriden DDD larını birarada kullanırsa yöntemlerini zenginleştirilebilir. Doğum desteğine kendini adamış bir doğum hemşiresi doğum deneyimini çok olumlu yönde etkileyebilir. (Adams et al.,2006). Her çalışma yetenekli ve kendini doğum desteğine adamış hemşirelerin doğuran kadının yanında yer alması için uygun pozisyon oluşturulması için yapılmalıdır.
JOGNN, 37, 106-115; 2008. DOI: 10.1111/J.1552-6909.2007.00213.x
1CNM, MSN, CD (DONA), ICCE, is a clinical assistant professor in the College of Nursing, The University of Alabama in Huntsville
2RN, MSN, ICCE, ICD, is a clinical assistant professor in the College of Nursing, The University of Alabama in Huntsville
REFERANSLAR
Adams, E., Besuner, P., Bianchi, A., Lowe, N., Ravin, C., Reed, M., et al. (2006). Labor support: Exploring its role in modern and high-tech birthing practices. Lifelines, 10, 58-65.
Adams, E. D., & Bianchi, A. L. (2005, June). 50 ways to comfort a la- boring woman. Session presented at the Association of Wom- en’s Health, Obstetric and Neonatal Nurses 2005 Convention, Salt Lake City, UT.
Adams, E. D., & Bianchi, A. L. (2006, June). She’s having an epidural: The innovative nurse’s guide to labor support. Session pre- sented at the Association of Women’s Health, Obstetric and Neonatal Nurses 2006 Convention, Baltimore, MD.
Adams, E. D., Bianchi, A. L. (2008). A practical approach to labor support, JOGNN, 37: 106–115.
Albers, L. L. (2003). Reducing genital tract trauma at birth: Launching a clinical trial in midwifery. Journal of Midwifery and Women’s Health, 48, 105-110.
Association of Women’s Health, Obstetric and Neonatal Nurses. (2000a). Clinical position statement: Professional nursing sup- port of laboring women. Washington, DC: Author.
Association of Women’s Health, Obstetric and Neonatal Nurses. (2000b).
Evidence-based clinical practice guideline: Nursing manage- ment of the second stage of labor. Washington, DC: Author.
Association of Women’s Health, Obstetric and Neonatal Nurses. (2006). Policy position statement: Inclusion of maternal/new- born nursing content in schools of nursing. Washington, DC: Author.

Barnett, G. V. (2008). A new way to measure nursing: Computer ti- ming of nursing time and support of laboring patients. CIN: Com- puters Informatics Nursing, 26(4): 199–206.
Benfield, R. D., Herman, J., Katz, V. L., Wilson, S. P., & Davis, J. M. (2001). Hydrotherapy in labor. Research in Nursing & Health, 24, 57-67.
Benner, P. (2001). From novice to expert: Excellence and power in clinical nursing practice (Commemorative Ed.). New Jersey, NJ: Prentice Hall.
Bianchi, A. L., & Adams, E. D. (2004). Doulas, labor support, and nurses. International Journal of Childbirth Education, 19(4), 24-30. Bowers, B. B. (2002). Mothers’ experiences of labor support: Explora-
tion of qualitative research. Journal of Obstetric, Gynecologic,
and Neonatal Nursing, 13, 742-752.

Breen, G. V., Price, S., & Lake, M. (2006). Spirituality and high-risk preg-
nancy: Another aspect of patient care. Lifelines, 10, 467-473.
Brown, S. T., Douglas, C., & Flood, L. P. (2001). Women’s evaluation of intrapartum nonpharmacological pain relief methods used dur-
ing labor. Journal of Perinatal Education, 10(3), 1-8.

Bryanton, J., Fraser-Davey, H., & Sullivan, P. (1994). Women’s percep- tions of nursing support during labor. Journal of Obstetric,
Gynecologic, and Neonatal Nursing, 23, 638-644.

Chen, C. H., Wong, S, Y., Chang, M. Y. (2001). Women’s percepti- ons of helpful and unhelpful nursing behaviors during labor: A study in Taiwan. Birth, 28(3): 180–185.
Chang, S., & Chen, C. (2004). The application of music therapy in
maternity nursing. Journal of Nursing, 51(5), 61-66.
Foley, B. J., Minick, M. P., & Kee, C. C. (2002). How nurses learn ad-vocacy. Journal of Nursing Scholarship, 34, 181-186.

Gagnon, A. J., & Waghorn, K. (1996). Supportive care by maternity nurses: A work sampling study in an intrapartum unit. Birth,23, 1-6.
Gagnon, A. J., Waghorn, K., Covell, C. (1997). Randomized trial of one-to-one nurse support of women in labor. Birth, 24(2): 71-77.
Gale, J., Fothergill-Bourbonnais, F., & Chamberlain, M. (2001). Mea-suring nursing support during childbirth. Maternal Child Nurs-ing, 26, 264-271.

Gilder, K., Mayberry, L. J., Gennaro, S., & Clemmens, D. (2002). Ma-ternal positioning in labor with epidural analgesia. Results froma multi-site survey. Lifelines, 6, 41-45.

Gilliland, A. L. (2010). After praise and encouragement: Emotional support strategies used by birth doulas in the USA and Canada. Mid- wifery, doi:10.1016/j.midw.2010.04.006.
Hanson, L. (1998). Second-stage positioning in nurse-midwifery practices, part 2: Factors affecting use. Journal of Nurse-Midwifery,43, 326-330.

Hardin, M. A., Buckner, B. E. (2004). Characteristics of a positive experience for women who have unmedicated childbirth. The Jour- nal of Perinatal Education, 13(4): 10–16.
Hodnett, E. (2002). Pain and women’s satisfaction with the experienceof childbirth: A systematic review. American Journal of Obstet-rics and Gynecology, 186S, 160-172.

Hodnett, E. D. (1996). Nursing support of the laboring woman.Journal of Obstetric, Gynecologic, and Neonatal Nursing, 25,257-264.

Hodnett, E. D., Gates, S., Hofmeyr, G. J., & Sakala, C. (2003).Continuous support for women during childbirth. Cochrane Database of Systematic Reviews, Issue 3. Art. No.: CD003766. DOI: 10.1002/14651858.CD003766.
Hodnett, E. D., Gates, S., Hofmeyr, G. J., Sakala, C. (2007). Conti- nuous support for women during childbirth. Cochrane Database of Systematic Reviews, 3. doi:10.1002/14651858.CD003766.pub2.
Hottenstein, S. E. (2005). Continuous labor support. Lifelines, 9, 243-247.
Hunter, L. (2002). Being with woman: A guiding concept for the care of the laboring woman. Journal of Obstetric, Gynecologic, and Neonatal Nursing, 31, 650-657.
Jackson, C. (2004). Healing ourselves, healing others: Second in a 3-part series. Holistic Nursing Practice, May/June, 127-141.
Jacobson, A. F. (2006). Cognitive-behavioral interventions for IV inser- tion pain. AORN Journal, 84, 1031-1048.
Kardong-Edgren, S. (2001). Using evidence-based practice to im- prove intrapartum care. Journal of Obstetric, Gynecologic, and Neonatal Nursing, 30, 371-375.
Karaçam Z., Akyüz E.Ö.(1999). Doğum eyleminde verilen destekleyici bakım ve Ebe / Hemşirenin Rolü; Supportive Care in Labor and The Rol of Midwife / Nurse; F N Hem Derg 2011;19(1):45-53.



Kathryn, E. (1993). Listen to women: The ACNM’s vision. Journal of Nurse-Midwifery, 38, 285-287.
Larkin, P., Begley, C. M., Devane, D. (2009). Women ’s experiences of labour and birth: An evolutionary concept analysis. Midwifery, 25: 49-59.
Lazarus, R. S., & Folkman, S. (1984). Stress, appraisal, and coping. New York: Springer Publishing.
Leininger, M. (2001). Culture care diversity and universality: A theory of nursing. Sudbury, MA: Jones and Bartlett for National League of Nursing Press.
Lothian, J. A. (2004). Do not disturb: The importance of privacy in la- bor. Journal of Perinatal Nursing, 13(3), 4-6.
Lowe, N. (2002). The nature of labor pain. American Journal of Obstet- rics and Gynecology, 186S, 16-24.
MacKinnon, K., McIntyre, M., & Quance, M. (2005). The meaning of the nurse’s presence during childbirth. Journal of Obstetric, Gynecologic, and Neonatal Nursing, 34, 28-36.
Madi, B. C., Sandal, J., Bennett, R., MacLeod, C. (1999). Effects of female relative support in labor: A randomized controlled trial. Birth, 26(1): 4–8.
Manogin, T. W., Bechtel, G. A., & Rami, J. S. (2000). Caring behaviors by nurses: Women’s perceptions during childbirth. Journal of Obstetric, Gynecologic, and Neonatal Nursing, 29, 153-157.
Mayberry, L. J., Gennaro, S., Strange, L., Williams, M., & De, A. (1999). Maternal fatigue: Implications of second stage labor nursing care. Journal of Obstetric, Gynecologic, and Neonatal Nursing, 28, 175-181.
Mayberry, L. J., Wood, S. H., Strange, L. B., Lee, L., Heisler, D. R., & Neilsen-Smith, K. (2000). Managing second-stage labor: Exploring the variables during the second stage. Lifelines, 3, 28-34.
McNiven, P., Hodnett, E. D., & O’Brien-Pallas, L. L. (1992). Supporting women in labor: A work sampling study of the activities of labor and delivery nurses. Birth, 19, 3-8.
Miltner, R.S. (2000). Identifying labor support actions of intrapar- tum nurses. JOGNN, 29(5): 491–499.
Miltner, R. S. (2002). More than support: Nursing interventions pro- vided to women in labor. Journal of Obstetric, Gynecologic, and Neonatal Nursing, 31, 753-761.
Phumdoung, S., & Good, M. (2003). Music reduces sensation and distress of labor pain. Pain Management Nursing, 4, 54-61.
Payant, L., Davies, B., Graham, I. D., Peterson, W. E., Clinch, J. (2008). Nurses’ intentions to provide continuous labor support to women. JOGNN, 37: 405-414.
Price, S., Noseworthy, J., Thornton, J. (2007). Women’s experience: With social presence during childbirth, Maternal Child Nursing, 32(3): 184-191.
Ridley, R. T. (2007). Diagnosis and intervention for occiput posterior malposition. Journal of Obstetric, Gynecologic, and Neonatal Nursing, 36, 135-143.
Romano, A., & Lothian, J. (2004). Protecting, promoting and support- ing normal birth: The evidence basis for six care practices. Journal of Perinatal Education, 13(2), 1-5.
Sauls, D. J. (2004). The labor support questionnaire: Development and psychometric analysis. Journal of Nursing Scholarship, 12, 123-132.
Sauls, D. J. (2006). Dimensions of professional labor support for intra- partum practice. Journal of Nursing Scholarship, 38, 36-41.
Shilling T. (2009). New resources for childbirth educators and pa- rents. The Journal of Perinatal Education, 18(4): 56–63.
Sleutel, R. M. (2003). Intrapartum nursing: Integrating Rubin’s fra- mework with social support theory. JOGNN, 32(1): 76–82.
Stevens J., Dahlen H,, Peters K., Jackson D. (2010). Midwives’ and doulas’ perspectives of the role of the doula in Australia: A qualita- tive study. Midwifery, doi:10.1016/j.midw.2010.04.002.
Tarkka, M. T., Paunonen, M. (1996). Social support and its impact on mothers’ experinces of childbirth. Journal of Advanced Nursing, 23: 70–75.
Simkin, P. (1997). Simkin’s rating of comfort measures for childbirth. Waco, TX: Childbirth Graphics.
Simkin, P. (2002). Supportive care during labor: A guide for busy nurses. Journal of Obstetric, Gynecologic, and Neonatal Nurs- ing, 31, 721-732.
Simkin, P., & Ancheta, R. (2005). The labor progress handbook. Oxford, UK: Blackwell Science.
Simkin, P., & Bolding, A. (2004). Update on nonpharmacologic ap- proaches to relieve labor pain and prevent suffering. Journal of Midwifery and Women’s Health, 49, 489-556.
Simpson, K., & James, D. (2005). Effects of immediate versus delayed pushing during second-stage labor on fetal well-being. Nurs- ing Research, 54, 149-157.
Soong, B., & Barnes, M. (2005). Maternal position at midwife-attended birth and perineal trauma: Is there an associ ation? Birth, 32, 164-169.
Tarkka, M. T., Paunonen, M. (1996). Social support and its impact on mothers’ experinces of childbirth. Journal of Advanced Nursing, 23: 70–75.
Thomson, A. (1993). Pushing techniques in the second stage of la- bour. Journal of Advanced Nursing, 18, 171-177.
Timur S., Hotun-Şahin N. (2010). Kadınların doğumda sosyal des- tek tercihleri ve deneyimleri. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 12(1): 29-40.
Trivasse, M. (2006). A question of interpretation. Healthcare Counsel- ing and Psychotherapy Journal, 6(3), 15-17.
Wood, S. H. H., & Carr, K. C. (2003). The art and science of labor support. White Plains, NY: Educational Services March of Dimes.
Wuitchik, M., Bakal, D., & Lipshitz, J. (1989). The clinical significance of pain and cognitive activity in latent labor. Obstetrics and Gynecology, 73, 35-42.
0531 258 5198 (hafta içi 09:00-18:00)
Beldibi Mah. Gökbel Cad. 106. sok. Zambak Küme Evleri No:17 Marmaris / Muğla
